فضیلت ماه شعبان

نویسنده: قاضی عبدالحی (فقیری)

اولاً: روزه ماه شعبان

در حدیث متفق علیه از ام المؤمنین عایشه صدیقه رضی الله عنها روایت شده که پیامبر صلی الله علیه وسلم در شعبان آنقدر روزه میګرفت که در غیر شعبان نمی ګرفت چنانچه فرموده اند:

ما رایت رسول الله صلی الله علیه وسلم استکمل صیام شهر قط الا رمضان و ما رایته فی شهر اکثر صیاماً فیه فی شعبان.

در روایتی از مسلم آمده است: کان یصوم شعبان کله کان یصوم شعبان الا قلیلاً.

پیامبر صلی الله علیه وسلم را ندیده ام که روزه ماه جز رمضان را تکمیل کند وندیده ام که در هیچ ماه مثل شعبان بسیار روزه بګیرد، همه شعبان را روزه می ګرفت، همه شعبان را جز اندکی روزه میګرفت.

روزه ماه شعبان نسبت به هر ماه بهتر است، حتی نسبت به ماه محرم ګرچ که شافعی ها روزه محرم را بهتر می دانن.

زیرا شعبان و شوال قبل و بعد از رمضان قرار دارند و روزه درین ماه مثل سنت های مؤکد قبل و بعد از نماز های فرض است و تکمیل نواقص فرایض با این روزه ها و نماز ها می باشد.

چنانچه که سنن رواتب از نماز های نفل بهتر است همچنان روزه های شعبان و شوال قبل و بعد از رمضان نیز نسبت به مطلق روزه در دیګر ماه ها بهتر است.

مفهوم حدیث شریف که می فرماید: (و افضل الصیام بعد رمضان شهر الله المحرم) در مورد مطلق روزه نفلی است. و ایام و ماه های خاصی فضیلت خاص خود را دارد، همین مطلب در مورد حدیث (افضل الصلاة بعد الفريضة قیام اللیل) نیز قابل تطبیق است زیرا بدون شک نماز های رواتب از قیام اللیل بهتر اند که رای جمهور علماء همین است وقتی ماه شعبان داخل می شود بر کسانیکه روزه رمضان شان نسب به حیض و نفاس و یا مرض باقی مانده فرض میګردد که آنرا تکمیل کنند و بدون عذر جائز نیست که تا بعد از رمضان دیګر تأخیر شود اګر تأخیرش بدلیل عذر بود و آنرا بعد از رمضان دیګر اداء کرد صحیح است ولی بعد اګر بدون عذر تأخیر شد به قول امام مالک و شافعی و احمد باید با هر روز روزه یک مسکین را نیز طعام بدهد و امام ابو حنیفه میګوید روزه بګیرد کافی است.

یکی از فواید روزه شعبان این را نیز ذکر کرده اند که با روزه شعبان برای رمضان آمادګی ګرفته می شود و به روزه عادت میکند و در ماه مبارک در حالتی داخل می شود که لذت روزه ګرفتن و تمرین روزه را می کرده باشد و با قوت و نشاط وارد ماه مبارک می شود.

میګویند مسلمانان صدر اسلام با رسیدن ماه شعبان مقدار ورد روزانه خود از تلاوت قرآن را چند برابر می کردند. صاحبان اموال زکات مال خود را میداند تا سبب تقویه فقرا و مساکین در ماه صیام شود.

عمر بن قیس کوفی در ماه شعبان دوکان بزازی خود را بسته و قرآن تلاوت میکرد، سلمه بن کهیل و حبیب بن ثابت شعبان را ماه قاریان قرآن می نامیدند.