تنهاماندن افغانستان برای مبارزه با تغییرهای آب‌وهوایی پیامدهای مخربی را به هم‌راه خواهد داشت
هم‌‌زمان با نگرانی دفتر هیئت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) از توقف کمک‌های مالی برای رسیدگی به تغییرهای آب‌وهوایی در افغانستان؛ مسئولان در اداره‌ی ملی حفاظت محیط زیست، میگویند که تنهاماندن افغانستان برای مبارزه با تغییرهای آب‌وهوایی، پیامدهای مخربی را برای کشور به هم‌راه خواهد داشت. آن‌ها، از پیامدهای تعلیق پروژه‌ها در بخش محیط زیست نیز هشدار می‌دهند.
روح‌الله امین، رئیس تغییر اقلیم اداره‌ی ملی حفاظت محیط زیست، می‌گوید که در صورت فراهم‌نشدن منابع مالی برای مبارزه با تغییرهای آب‌وهوایی در افغانستان، سکتورهای زراعت، انرژی، آب، جنگلات و صحت به گونه‌ی مستقیم متأثر و معیشت شهروندان بیش‌تر از پیش تهدید خواهد شد.
آقای امین، می‌افزاید: «در بُعد بین‌المللی در مجموع دست ما بسته است؛ ولی در بُعد داخلی تلاش داریم و با وزارت مالیه و دیگر اداره‌ها کار صورت گرفته است که چه طور بتوانیم این وضعیت را ما کنترل کنیم. روی یک استراتیژی ملی برای تخصیص بودجه به پروژه‌ها برای تغییر اقلیم، کار جریان دارد و برخی پروژه‌ها در حال تطبیق است».
به گفته‌ی رئیس تغییر اقلیم اداره‌ی ملی حفاظت محیط زیست، گرمایش زمین در افغانستان از چند سال به این سو در حال افزایش است و اگر اقدام‌های جدی در برابر تغییرهای آب‌وهوایی روی دست گرفته نشود، درجه‌ی حرارت تا ۲۰۵۰ به ۳ درجه‌ی سانتی‌گراد و تا ۲۱۰۰ به ۷ درجه در سال افزایش خواهد یافت.
رئیس تغییر اقلیم اداره‌ی ملی حفاظت محیط زیست، هم‌چنان می‌گوید که افغانستان، ششمین کشور آسیب‌پذیر از تغییرهای آب‌وهوایی است و این تغییرها به شکل گرمایش هوا، کاهش بارندگی، خشک‌سالی‌های پی‌هم، پایین‌رفتن سطح آب‌های زیرزمینی، باران‌های غیرموسمی و سیلاب‌های بروزیافته است.
گفتنی است که این پیامدها، زیان‌های مالی و جانی زیادی را برای افغانستان به هم‌راه داشته است. بر اساس آمار ریاست هواشناسی افغانستان، میزان بارندگی‌ها در ۲۰۲۳ نسبت به سال پیش آن ۲۰ درصد کاهش یافته است. آمار وزارت زراعت، نیز نشان می‌دهد که در ۱۴۰۱ بیش از ۱۳۴ هزار هکتار کشت‌زار در اثر سرازیرشدن سیلاب‌ها ویران و در سال روان نزدیک به ۱۵۳ هزار هکتار کشت‌زار در اثر سرازیرشدن سیلاب‌ها، باریدن ژاله و سردی هوا، از بین رفته است.
در همین حال، مسئولان در وزارت دولت در امور رسیدگی به حوادث، میگویند که از آغاز سال روان خورشیدی تا کنون، ده‌ها هزار جریب کشت‌زار در اثر سرازیرشدن سیل و ریزش باران‌های غیرموسمی ویران و هزاران رأس مواشی نیز تلف شده است. عبدالله سایق، سخن‌گوی این وزارت، می‌گوید: «سیلاب‌ها زیان‌های هنگفت وارد کرده است. ارقامی که نزد ما است، نشان می‌دهد که تنها امسال از ماه حمل تا کنون، سه هزار و ۳۳۷ رأس مواشی و ۵۵ هزار و ۷۶۳ جریب زمین زراعتی تخریب شده است».
با این حال، در بیش‌تر از دو سال گذشته به دلیل مسائل سیاسی، کار ۳۲ پروژه‌ی بین‌المللی به ارزش ۸۰۵ میلیون دالر در بخش تغییرهای آب‌وهوایی در افغانستان متوقف و افغانستان از شرکت در کنوانسیون جهانی تغییر اقلیم نیز محروم شده است.
شماری از کارشناسان محیط زیست، میگویند که اگر بحران تغییرهای آب‌وهوایی در افغانستان مدیریت و منابع لازم برای مبارزه با آن فراهم نشود، پیامدهای جبران‌ناپذیری به جا خواهد گذاشت. نجیب‌الله سدید، متخصص مدیریت منابع آب و محیط زیست، در این باره می‌گوید: «راه حل این است که حکومت باید تلاش کند تا از انزوای کنونی بیرون شود و بتواند از صندوق‌های بین‌الملل برای مبارزه با تغییر اقلیم استفاده کند و در کنار این، با ایجاد بندهای کوچک و حوزه‌های آب کوچک هم آب ذخیره شود و هم جلو سیلاب‌ها گرفته شود که باید مدیریت آب‌ریزه‌ها صورت گیرد. در کنار این، در بخش زراعت باید تجدید نظر صورت گیرد».
محمدداوود شیرزاد، رئیس پوهنحی محیط زیست پوهنتون کابل، نیز در این باره می‌گوید: «حکومت باید در راستای مبارزه با تغییر اقلیم، استراتژی بسازد. اگر مبارزه نشود، با این وضعیت اضطرارش به حدی خواهد رسید که با زحمات زیاد جبران نخواهد شد؛ چون کشور ما زراعتی است، سکتور زراعت و انرژی، بیش‌ترین ضربه را خواهد دید. هم‌اکنون آب‌های زیرزمینی ما در حال کاهش است».
این در حالی است که رئیس یوناما در بیست‌و‌هشتمین نشست تغییرات آب‌وهوایی این سازمان موسوم به «کاپ ۲۸» در امارات متحده‌ی عربی، با انتقاد از حضورنداشتن افغانستان در این نشست، گفته که افغانستان هم‌چنان در میان ۱۰ کشور اول آسیب‌پذیر و کم‌آماده‌ترینِ کشورها برای رویارویی با اثرهای تغییرهای آب‌وهوایی است.
